मुंबई (Mumbai): तुम्ही गाडी घेऊन राष्ट्रीय महामार्गावरून प्रवास करत असाल, तर तुमच्यासाठी एक मोठी आणि चांगली बातमी आहे. केंद्र सरकारने आपल्या सर्व राष्ट्रीय महामार्गांवर खास क्यूआर कोड (QR Code) असलेली विशेष होर्डिंग्ज लावण्याचा निर्णय घेतला आहे. राष्ट्रीय महामार्ग प्राधिकरणाद्वारे राबवला जाणारा हा उपक्रम, प्रवाशांचा अनुभव अधिक सुरक्षित, सुलभ आणि पारदर्शक बनवणारा ठरणार आहे.
रस्ता कोणत्या ठेकेदार कंपनीने बांधला आहे, जबाबदार इंजिनिअर कोण आहेत आणि त्यांचे संपर्क क्रमांक काय आहेत, हे सामान्य नागरिकांनाही पाहता येणार आहे. यामुळे रस्त्याचे काम चांगले होतेय की नाही, यावर नागरिकही लक्ष ठेवू शकतील. तसेच, कोणतीही तक्रार असेल, तर थेट जबाबदार अधिकाऱ्यांशी बोलता येईल.
प्रवाशांना दिलासा देणारी आणि त्यांच्यासाठी 'डिजिटल सुविधा' असलेली ही नवी प्रणाली 'नो टोल फॉर्मेलिटी' आणि 'नो मध्यस्थ' या तत्त्वावर काम करेल. या होर्डिंग्जवरील क्यूआर कोड प्रवाशांनी आपल्या स्मार्टफोनने स्कॅन करताच, त्यांना एका क्लिकवर अनेक महत्त्वपूर्ण माहिती त्वरित उपलब्ध होणार आहे.
हा कोड स्कॅन केल्यावर मिळणाऱ्या माहितीमध्ये अनेक गोष्टींचा समावेश आहे, ज्यामुळे प्रवाशांना आणि महामार्ग प्रशासनाला थेट फायदा होईल. प्रवाशांना महामार्ग क्रमांक, त्याची एकूण लांबी, तसेच बांधकाम आणि देखभालीशी संबंधित सविस्तर तपशील मिळेल.
सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे, प्रवाशांना राष्ट्रीय आपत्कालीन हेल्पलाइन क्रमांक १०३३ सोबतच महामार्गावर गस्त घालणाऱ्या टीमचे फोन क्रमांक, टोल व्यवस्थापक आणि रेसिडेंट इंजिनिअर यांचे थेट संपर्क क्रमांक मिळतील. यामुळे आपत्कालीन परिस्थितीत त्वरीत आणि हमखास मदत मिळणे सुलभ होईल.
या प्रणालीमुळे रस्ता बांधकामाशी संबंधित कंत्राटदार कंपनी, जबाबदार अभियंता आणि त्यांचे संपर्क क्रमांक देखील नागरिकांना पाहता येतील. यामुळे कामात अधिक पारदर्शकता वाढेल आणि बांधकाम गुणवत्तेवर लक्ष ठेवण्यासाठी सार्वजनिक सहभाग वाढण्यास मदत होईल.
महामार्गावरून प्रवास करणाऱ्यांसाठी अत्यंत आवश्यक असलेल्या सेवांची माहितीही उपलब्ध होईल. यामध्ये मार्गावरील रुग्णालये, पेट्रोलपंप, रेस्टॉरंट, पोलिस ठाणे, वाहन दुरुस्तीची दुकाने आणि इलेक्ट्रिक वाहन चार्जिंग स्टेशन्स आदींचा समावेश असेल.
हा उपक्रम फक्त माहिती देण्यासाठी नाही, तर प्रवाशांची आपत्कालीन संपर्क प्रक्रिया सुलभ करण्यासाठी आणि महामार्ग सुरक्षेत मोठी भर घालण्यासाठी महत्त्वाचा आहे. टोल प्लाझा, विश्रांतीची ठिकाणे, ट्रक थांबे, आणि महामार्गाच्या सुरुवातीच्या व शेवटच्या बिंदूंवर हे साइन बोर्ड लावले जाणार आहेत, जेणेकरून ते प्रवाशांना सहज दिसतील.
ही क्यूआर कोड प्रणाली जबाबदार अधिकाऱ्यांशी थेट संपर्क साधण्याचे, प्रकल्पांमधील पारदर्शकता वाढवण्याचे आणि डिजिटल सुविधेमुळे प्रवाशांचा प्रवास अधिक दिलासादायक करण्याचे एक मोठे पाऊल आहे.