Pune : मे-जूनमध्ये पुणेकरांना भेडसावणार 'हे' भीषण संकट; काय आहे कारण?

पुणे (Pune) : पुणे शहराला पिण्याच्या पाण्याचा पुरवठा करणाऱ्या खडकवासला प्रकल्पातील चार धरणांमध्ये मिळून सध्या केवळ १०.२२ टीएमसी इतका अल्प साठा आहे.

या पाण्याचे होणारे संभाव्य बाष्पीभवन, दौंड शहरासाठी आणि शेतीसाठी राखीव असलेला साठा सोडल्यास पुणे शहराला जेमतेम ४५ दिवस पुरेल एवढाच हा पाणीसाठा आहे. त्यामुळे पुणेकरांना पाण्याचा काटकसरीने वापर करावा लागणार आहे. अन्यथा येत्या मे व जून या दोन महिन्यांत पुणेकरांना भीषण पाणीटंचाईला सामोरे जावे लागण्याचे संकट निर्माण झाले आहे.

शहराला खडकवासला प्रकल्पातील खडकवासला, टेमघर, पानशेत आणि वरसगाव या धरणांमधील पाण्याद्वारे पिण्याचा पाणीपुरवठा केला जातो. या चार धरणांमधील एकूण उपयुक्त पाणीसाठा २९.१५ टीएमसी आहे. यापैकी सध्या या धरणांत सध्या केवळ १०.२२ टीएमसी पाणीसाठा आहे. गतवर्षीच्या आजच्या तारखेला या चार धरणांमध्ये मिळून एकूण १२.८४ टीएमसी पाणीसाठा होता. यानुसार गतवर्षीच्या तुलनेत यंदा चार धरणांमधील एकूण पाणीसाठा यंदा २.६२ टीएमसीने कमी झाला आहे.

खडकवासला प्रकल्पातील उपलब्ध पाणीसाठ्यापैकी शहराला पिण्यासाठी सुमारे तीन टीएमसी इतकेच पाणी उपलब्ध होणार आहे. उपलब्ध होणारा हा पाणीसाठा शहराला आणखी केवळ दीड महिना पुरेल इतकाच आहे. जलसंपदा विभागाने पुणे शहराला पिण्यासाठी वर्षाला १४.६१ टीएमसी पाणी कोटा मंजूर केलेला आहे. प्रत्यक्षात एका वर्षाला २०.४९ टीएमसी इतके पाणी पुणेकर वापरत आहेत.

यानुसार दरमहा सरासरी १.७० टीएमसी पाणी हे पुणेकरांसाठी लागत असते. त्यातच आता उपनगरांमध्ये नागरीकरण मोठ्या प्रमाणावर वाढले असून, जिल्हा परिषदेच्या कार्यक्षेत्रातील आणखी २३ गावे ही महापालिकेत समाविष्ट झाली आहेत.

या पार्श्‍वभूमीवर पुणे शहराला दरमहा दोन टीएमसीहून अधिक पाणी लागत आहे. यानुसार सध्या उपलब्ध असलेला पाणीसाठा हा फार फार तर मे महिन्याच्या अखेरीपर्यंत पुरू शकणार असल्याचे जलसंपदा विभागातील एका वरिष्ठ अधिकाऱ्याने नाव न छापण्याच्या अटीवर सांगितले.

खडकवासला प्रकल्पातील पाण्याची स्थिती (टीएमसीमध्ये)

- प्रकल्पातील एकूण उपयुक्त पाणीसाठा --- २९.१५ टीएमसी

- सध्या उपलब्ध असलेला साठा --- १०.२२

- गतवर्षीच्या तुलनेत पाणीसाठा --- २.६२ टीएमसीने कमी

- शहराला मंजूर पाणी कोटा (वार्षिक) --- १४.६१ टीएमसी

- प्रत्यक्षात वापरले जाणारे पाणी (वार्षिक) --- २०.४९ टीएमसी

जलसंपदा विभागाने केलेले नियोजन (वार्षिक)

- पुणे शहराला पिण्यासाठी पाणी --- १४.६१ टीएमसी

- बाष्पीभवनाने कमी होणारे पाणी --- २.७२ टीएमसी

- दौंड शहर व ग्रामीण भागासाठी लागणारे पाणी --- ०.८५ टीएमसी

- सिंचनासाठी उपलब्ध होणारे पाणी --- ८.५४ टीएमसी

धरणनिहाय पाणीसाठा (कंसात टक्केवारी)

- टेमघर --- ०. २९ टीएमसी (७.८६ टक्के)

- वरसगाव --- ५.१६ (४०.२७ टक्के)

- पानशेत --- ३.६८ (३४.५३ टक्के)

- खडकवासला --- १.०८ टीएमसी (५४.९४ टक्के)

- एकूण --- १०.२२ टीएमसी (३५.०४ टक्के)